عواملی نظیر،توازی ،ظرافت ،تجعد ضریب اصطکاک و طول ،الیاف بدون نیروی جانبی استحکام نخ را تأمین نمی کنند بلکه با کمترین نیرو الیاف از یکدیگر جدا میشوند و در واقع نخ در مقابل نیرو از خود مقاومتی نشان نمیدهد عدم وجود نیروی جانبی به معنی عدم انسجام الیاف است که سرخوردن و جدا شدن آنها از یکدیگر خیلی راحت صورت می پذیرد روش موفقی که از دیر باز بشر جهت تأمین استحکام نخ شناخت تابیدن آن بود. الیاف ریسیده شده تاب داده میشوند تا نیروی اصطکاک بین آنها افزایش یابد و مقاومت کششی نخ در حد مطلوب تأمین گردد وقتی رشته ای از الیاف که به طور موازی مستقیم در کنار یکدیگر قرار گرفته اند، تاب داده می شود، در پرتو نیروی جانبی ایجاد شده الیاف از بیرون به داخل یکدیگر را می فشارند و در نتیجه هوای بین خود را تخلیه میکنند و بدین وسیله فضای کمتری اشغال می نمایند. به عبارت دیگر سهم هوای بین الیاف کم میشود و بر ظرافت نخ افزوده می.گردد فاکتور پوشانندگی کاهش می یابد در واقع تاب در نخ سبب ایجاد نیروی جانبی میگردد که الیاف سطح بیرونی را به طرف درون استوانه نخ میفشارد و بدین ترتیب از تمام پارامترهای قبلی طول ،تجعدضریب اصطکاک و طرز قرار گرفتن الیاف در نخ در جهت افزایش استحکام بهره می گیرد.تاب و چگونگی تأمین استحکام نخ  بدیهی است هر چه سطح تماس بین الیاف بیشتر باشد نیروی تاب تأثیر بیش تری خواهد داشت. در نتیجه طول بلندتر الیاف نقش تأثیر گذاری تاب را نیز افزایش میدهد رابطه تاب و طول الیاف در استحکام توازی الیاف سطح تماس آنها را با یکدیگر بیشتر میکند و با حضور تاب نیروی جانبی، اصطکاک بین الیاف و در نتیجه استحکام نخ افزایش مییابد. انعطاف پذیری انعطاف پذیری نخ از اهمیت ویژه ای برخوردار است این ،صفت عبور نخ از مراحل بافت تبدیل شدن به پارچه دوخت شکل گیری و نهایتاً سه بعدی شدن منسوج راحت می سازد عکس صفت انعطاف پذیری مقاوت خمشی در مقابل نیروی خمش .است مقاومت خمشی باعث میشود که مراحل تبدیل نخ به پارچه به سختی صورت گیرد و نهایتاً پارچه حاصله در بردارنده خواص مطلوب نساجی نباشد. در صورتی که فرض کنیم طرز قرار گرفتن الیاف در نخ موازی محور فرضی نخ باشد و تاب نیز وجود نداشته باشد حداقل مقاومت خمشی نخ برابر است با جمع مقاومت خمشی تک تک الیاف به کار گرفته شده در نخ خمش در نخ که رشته ای است تابدار و الیاف در آن نامنظم مارپیچ حلقه ای و فنرگونه و در هم قرار گرفته اند بسیار پیچیده است تاب سطح مقطع نخ را در قالب دایره نگه میدارد و در موقع خمش از حرکات انفرادی و مستقل الياف مستقیم شدن و جداشدن از دیگران جلوگیری می.کند در چنین وضعیتی الیاف و هوای موجود در کنند لابه لای نخ در قالب جسمی یکپارچه عمل می لایه های بیرونی الیاف که در نخ مسیر مارپیچ قطورتری طی میکنند تحت تغییرات بیشتری نسبت به دیگر الیاف قرار میگیرند در زمان وارد شدن نیروی خمش به نخسیر تحول و تکامل ریسندگی الیاف کوتاه و این دو نیرو دست به دست هم داده مانع سرخوردن الیاف از یکدیگر میشوند. هر داد پارامتر فوق بسته به شکل هندسی نخ در انعطاف پذیری نقش می پذیرند با تمام ریزنگریهای فوق نخ رشتۀ انعطاف پذیری است زیرا نخ استوانه بسیار ظریفی است از هوا و الیاف ،الیاف با خصوصیاتی چون ظرافت و مدول یانگ پایین انعطاف پذیری بالا مقاومت خمشی بین نخ را به این صفت استثنائی تجهیز مینمایند. سهم هوای موجود در نخ نیز نقش بسیار مهمی دارد وجود هوا در لابه لای الیاف، آزادی حرکت و جابجائی الیاف را در همان فضای سطح مقطع بدون سرخوردن و دور شدن الیاف از یکدیگر ممکن میسازد بدیهی است افزایش سهم الیاف در الیاف در نخ فضا را برای جابجایی موضعی تنگ میکند و در نتیجه کاهش انعطاف پذیری را سبب می شود. به همین ترتیب افزایش تاب باعث افزایش مقاومت خمشی نخ میگردد علاوه بر مقاومتعلاوه بر نیروی مقاومتی الیاف برای خمش نیروی اصطکاک بین الیاف نیز به صحنه می آید خمشی نخ طول خمش نخ نیز ازقوسی با شعاع بیشتر برخوردار خواهدشد که این نشانه گواه برگشت پذیری بیش تر نخ نیز هست. تراکم توازی و انسجام بیشتر الیاف کاهش انعطاف پذیری را در پی دارند، بنابراین آرایش یافتگیالیاف که متأثر از نوع مکانیزم ریسندگی انتخابی است بر کم و کیف این صفت حیاتی نخ بسیار مؤثر است

یکنواختی نخ

از جمله خواص بسیار مهم یکنواختی نخ آیینه ای است از عملکرد کل ریسندگیکه در مطلوبیت نخ مؤثر است یکنواختی آن است شکلهر خصوصیتی از نخ از توزیع یکنواخت الیاف در استوانه نخ تأثیر می پذیرد حفظ يكنواختی در نسبت سهم هوا و الیاف از ضروریات داشتن نخ خوب است زیرا رعایت اصل فوق همگنی و یکپارچگی کلیه خواص نخ را تضمین مینماید تغییر در سهم هوا و الیاف در طول نخ باعث تغییر در تعداد الیاف در سطح مقطع نخ در نقاط مختلف و در نتیجه سبب ایجاد نقاط کلفت و نازک در نخ میکردد این تغییر در بیشتری الیاف   یا حتی چگالی سبب نا یکنواختی در کلیه خصوصیات نخ از جمله استحکام میشود ،یقینا در جایی از نخ که تعداد شده باشد به شرط حضور تاب برابر استحکام بیشتر است تا جایی که الیاف کمتری تجمع کرده باشند و بر عکس مناطقی که الیاف کمتری حضور داشته باشند نخ سست تر خواهد بود علاوه براین توزیع تاب نیز وابسته به یکنواختی نخ .است هر جا از نخ که دارنده تعداد لیف کمتری باشد مقاومت در مقابل پیچش کمتر خواهد بود و در نتیجه تاب در این مناطق تجمع مییابد و سبب ناهمگنی در خصوصیات نخ می شود سیر تحول و تکامل ریسندگی الیاف کوتاهنخ نایکنواخت تولید کننده پارچه نامطلوب با زیردستی خشن خواهد بود هر چه نا یکنواختی نخ زیادتر ،شود شانس در کنار هم قرار گرفتن نقاط نازک و یا نقاط کلفت نازک با نازک و یا کلفت با کلفت زیادتر و در نتیجه حضور بیش تر ترک خوردگی هادر بخشهای قبلی نیز ذکر گردید که خواسته انسان بر اساس پیشرفتهای انجام گرفته افزایش یافته است. کلید دسته ای از خواص که انسان شدیداً خواهان آن است یکنواختی است. در پرتو یکنواختی نخ جلا، براقیت زیبایی در رنگ و طرح نرمی و لطافت و به طور کلی یکنواختی در تمام خواص پارچه حاصل میگردد برعکس صفت نایکنواختی در نخ انسان را از خواسته هایش دور می سازد. ناگفته نماند که به دست آوردن نخ یکنواخت مستلزم آن است که مراحل ریسندگی آن چنان انجام گیرد که الیاف در تمامی طول نخ استوانه مخلوط هوا و الیاف يكنواخت توزیع شده باشد برای حصول چنین وضعی دقت در مورد تمام پارامترهای تولید و درست انجام گرفتن تمام اعمال ریسندگی شرطی لازم و ضروری است با ظریف شدن نخ اهمیت یکنواختی توزیع یکنواخت و همگن الیاف در استوانه نخ بیشتر محسوس و در نتیجه دقت عمل در امور ریسندگی بسیار حیاتی گردد بدین ترتیب نقش اعمال اصلی ریسندگی از قبیل مخلوط ،موازی مستقیم و منسجم نمودن الیاف نیز پررنگ تر و بر اهمیت مراحل مقدمات ریسندگی افزوده می شود

منبع

برگرفته از کتاب سیر  تحول و تکامل ریسندگی الیاف کوتاه

نوشته علی اصغر علمدار یزدی